Türkiyə Respublikasında İnsan Hüquqları və məhkəmə islahatları ilə bağlı yeni Fəaliyyət Planı qəbul ediləcək
Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təşəbbüsü ilə bəyan ediləcək İnsan Hüquqları ilə bağlı yeni Fəaliyyət Planının mətn layihəsi məlum olub.
İnsan Hüquqları ilə bağlı yeni Fəaliyyət Planında məhkəmə islahatları ilə bağlı geniş tədbirlər həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.
Yeniliklərdən biri bundan ibarətdir ki, Plana əsasən hakimlər və prokurorların məhkəmə müraciətlərini və s. sənədləri vaxtında icra etmələri və süründürməçiliyə yol verməmələri üçün bal sisteminin planlaşdırılması nəzərədə tutlur.
Bal sistemi- apellyasiya şikayətinə və Ali Məhkəmənin verdiyi ballara görə müəyyən edilən qiymətləndirmə sistemi əsasında yaradılacaq. Qiymətləndirmə hakimlər və prokurorların, məhkəmə sistemi əməkdaşlarının sonrakı karyera üzrə irəliləməsinə təsir edəcəkdir. Müəyyən edilmiş baldan aşağı qiymətləndirilən hakim və prokurorlar apellyasiya məhkəmələrinə təyin oluna bilməyəcək və məhkəmə sədri və ya baş prokuror vəzifəsini tuta bilməyəcəklər.
Apelyasiya məhkəmələrinin təftiş edilməsi
Layihəyə əsasən apelyasiya məhkəmələrinin fəaliyyətini artırmaq üçün yeni qaydalar da planlaşdırılır. Yerli məhkəmə ilə Ali Məhkəmə arasında qərarın vaxtaşırı uzadılması ilə bağlı problemlər olduğu bildirilsə də, apelyasiya məhkəmələrində hakim, prokuror, personal sayının və müvafiq otaq sayının artırılması qiymətləndirilir. Həmçinin, problemləri aradan qaldırmaq üçün yerli məhkəmələrin verdiyi bəzi qərarlarının birbaşa Ali Məhkəməyə göndərilməsi də gündəmdədir. Bununla, İnsan Hüquqları ilə bağlı yeni Fəaliyyət Planındakı yeniliklərdən razı qalmayanların da olduğu bildirilir.
Hüquq fakültələrinin fəaliyyətində nəzərdə tutulan yeniliklər
Hüquq fakültələrinin tədris proqramının yenilənməsi də planlaşdırılır. Yeniliklər qanunun keyfiyyətini artırmağı hədəfləyir. XXI əsr hüquq elminin tələblərinə uyğun olaraq fakültələrdə - hava və kosmik hüquq, kiber-təhlükəsizlik, məhkəmə genetikası, nüvə və dəniz hüququ kimi ixtisaslaşmış sahələrin hüquq ixtisaslarının tədris proqramına daxil edilməsi gözlənilir.
Türkiyə Respublikasında İnsan Hüquqları ilə bağlı yeni Fəaliyyət Planının ilkin layihə mətni 80 səhifədir.
Məhkəmə və hüquq islahatlarının əsasını təşkil edəcək 80 fəaliyyət planında müəyyənləşdirilən başlıca 10 hədəf aşağıdakılardır:
- İnsan hüquqlarının qorunmasının güclü sisteminin yaranması;
- Məhkəmələrin müstəqilliyi;
- Ədalətli mühakimə;
- Hüquqi proqnozlaşdırma və şəffaflıq;
- İfadə, toplaşma və din azadlıların hüquqi müdafiəsi;
- Şəxsi azadlıq və təhlükəsizliyin genişləndirilməsi;
- Vətəndaşların fiziki və mənəvi həyatının qorunmasını təmin etmək;
- İnsan hüquqlarını qoruyan çevik icra sistemini formalaşdırmaq;
- Mülkiyyət hüquqlarının qorunması;
-
Cinayət qurbanlarının hüquqlarının qorunması.
Lalə Əkbərova