Əfqanıstan "bombası" Avropanın ürəyində partlayır

Əfqanıstandakı humanitar böhran, Belarusiya ilə Avropa Birliyi qonşuları: Polşa, Litva və Latviya arasında qarşıdurmanın getdikcə artdığı Avropa da daxil olmaqla başqa yerlərdə də münaqişələri yeni məcraya daxil edir.

 Belarusiya Aİ-nin hədsiz sanksiya basqılarına eyni aqresivliklə cavab verir. Hətta Kabildəki çöküşdən əvvəl Belarusiya Prezidenti Aleksandr Lukaşenko həm hakimiyyətinə qarşı Aİ sanksiyalarının qisasını almaq, həm də əlavə gəlir əldə etmək üçün sərhəddən qaçqın və miqrantları qovmuşdu. 

Avropa mediası yazır ki, Belarusiya hakimiyyəti İraq və Türkiyə şəhərlərindən uçuşlar təşkil edib. Sərnişin başına bir neçə min dollar aldıqdan və Qərbi Avropaya təhlükəsiz çatdırılma vəd etdikdən sonra, yükləri isə Polşa, Litva və ya Latviya sərhədinə atırlar. İlin əvvəlindən bəri 4000-dən çox qaçqın Litvaya çatıb. 2020-ci ildən bu yana bu rəqəmlər 50 dəfə artaraq yerli icmaları narahat etməyə başlayıb. Axınla üzləşən Litva və Latviya fövqəladə vəziyyət tətbiq etdi. Artıq qaçqınların qarşısını almaq üçün Polşa da onlara qoşulur.

Çaşqın, məzlum və ac qaçqınlar sərhəd qəsəbələrində əsir götürülür və zorla Belarusiya tərəfinə qaytarılır. Bu cür "geri çəkilmələr" Cenevrə Konvensiyasına zidd olsa da, Avropa İttifaqı ölkələri getdikcə bu praktikaya güvənirlər. Beləliklə, Aİ-nin öz "dəyərlərini" necə tapdaladığı ortaya çıxır.

Polşa bütün qaçqınların beynəlxalq müdafiə üçün müraciət etmək hüququnu açıq şəkildə gözardı edir. Onları təyin olunmuş mərkəzlərə yerləşdirmək və iddialarını araşdırmaq əvəzinə, Polşa hakimiyyəti onları mümkün qədər tez qovur. Nəticədə sərhəd zonasında artan düşərgələr var. Avqustun 25 -də Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi Polşaya sərhəddəki qaçqınlara su, yemək, paltar, tibbi xidmət və mümkünsə müvəqqəti sığınacaq verməyi əmr edib, amma Polşa Belarusiyanın miqrantları sərhəddə onlara qarşı istifadə etdiyini bəhanə edərək insani yardımlardan qaçır.

Bazar və Sosial Araşdırmalar İnstitutunun (IBRiS) sorğusu ilə təsdiqlənir ki, polyakların əksəriyyəti (54%) immiqrant və qaçqın qəbulunun əleyhinədir, respondentlərin yalnız 38% -i sərhədlərin onlara açılmasını dəstəkləyir. Polşa ilə Belarusiya sərhədində divarın qurulub -qurulmaması sualına respondentlərin 47% -i "bəli" cavabı verir, 43% -i isə qərarla razı deyil. 

Qərb imperializminin Əfqanıstanda yaratdığı "bomba"nın effekti hələ çox görünəcək.

Tural İsmayılov