Sahibkarlıq faizi və sosial rifah qarsısında nisbət

Kiçik bir analizlə sübut etmək olar ki, nə üçün kiçik və orta sahibkarlığın (KOS) vacibliyi bütün dünyada qəbul olunub.

İnkişaf etmiş ölkələrdə KOS həcmi bir qayda olaraq yetərincə yüksək olur. Kiçik və orta sahibkarılığın inkişafı yeni iş yerlərinin yaradılmasında və əhalinin əhəmiyyətli hissəsinin gəlir səviyyəsinin artmasına müsbət təsir edir, bununla da ölkənin ümumi sosial-iqdisadi vəziyyətinin yaxşılaşması təmin olunur. 

Bir sıra tədqiqatlar KOS sektorunun inkişafı göstəricilərinin əhalinin rifahı və ölkənin iqtisadi inkişafı ilə birbaşa əlaqəsinin olmasını göstərir.

Bundan əlavə, kiçik və orta sahibkarlığın artması iqtisadiyyatda rəqabətin də güclənməsinə səbəb olur. Məhsuldarlığı aşağı olan müəssisələr bazardan çıxır və istehsal gücü yüksək olan şirkətlər daha da inkişaf edir, bu da iqtisadiyyatdakı ümumi əmək məhsuldarlığının və ev təsərrüfatlarının gəlirlərinin artmasına gətirib çıxarır.

Kiçik və orta sahibkarlığın digər bir üstünlüyü kimi yeniliklərin məhz həmin qurumlarda əmələ gəlməsi göstərilir. Bekə ki, ABŞ-da aparılan araşdırmada KOS sektorunda böyük müəssisələrlə müqayisədə bir işçiyə 16 dəfə çox patent düşür.

KOS-un Azərbaycanda vəziyyətini qiymətləndirmək üçün bu sahənin vəziyyətini təsvir edən bəzi göstəricilərə digər dövlətlərlə müqayisədə nəzər yetirək. Aşağıda təqdim olunan qrafikdə bir tərəfdən KOS-un digər ölkələrin iqtisadiyyatında oynadığı əhəmiyyətli rolunu görürük. Digər tərəfdən, bu göstəricinin Azərbaycan üçün nə dərəcədə aşağı səviyyədə (6%) olmasını görürük.

Azərbaycan əhalisinin hər 100 nəfərinə düşən KOS sayına görə ABŞ-dan irəli olsa da hələ görüləsi işlər çoxdur.

Bu göstəriciyə görə təqdim olunan ölkələr sırasında ən qabaqda olan Çexiyadır.

Müxtəlif ölkələrdə KOS sektorunda çalışan işçilərin nisbətinin müqayisəsində də Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün hələ qarşıda böyük vəzifələrin dayandığını aydın görmək olur.

Əgər Azərbaycanda kiçik və orta sahibkarlıq müəssisələrində işləyənlərin nisbəti ümumi işləyənlərin beşdə birini keçmirsə, ABŞ və Rusiya istisna olmaqla, digər ölkələrdə onların payı yarıdan çoxdur.

Mövzu ilə bağlı ölkəmizdə aparılan sorğular vasitəsilə bir çox problemlərin həllinə nail olmaq mümkündür. İlk növbədə kadr ehtiyatlarının düzgün müəyyənləşdirilməsi çox vacib məsələdir. "PWC" təşkilatının Azərbaycan nümayəndəliyi ilin əvvələində CEO larla bağlı apardığı tədqiqatda diqqət çəkən məqamlar çoxdur, lakin bir nüans xüsusi önəm daşıyır.