ABŞ-da insanlar koronavirusla bağlı məlumatı gündəlik olaraq Feysbukdan əldə edir
COVID-19 ilə əlaqəli Feysbuk yazılarının dörddə üçü (74%) xəbər təşkilatlarına, yalnız 1% -i səhiyyə və elm saytlarına aiddir.
Bəs Feysbukda insanlar virus haqqında məlumatları hardan oxuyurlar, istifadəçilər hansı mənbələrə inanırlar və onlar xəbərləri necə əldə edirlər? "Pew" Tədqiqat Mərkəzinin son analizinə əsasən, ABŞ-da virusun ilk günlərində koronavirusla əlaqəli paylaşımlar Feysbuk sosial şəbəkəsində daha geniş yayılıb. Məsələn, 2020-ci ilin mart ayında tədqiq edilən sahələr ictimai məkanların təxminən 25%-i iş yerləri və 19%-i idman və əyləncə sahəsidir. Digərləri isə, adətən hökumət və siyasətə, din, iş və yumor mövzularına yönəlmiş məkanlardan tutmuş, bir çox fərqli kontekstdə baş verən hadisənin təsirini əks etdirir.
Yenə də bu yazıların bir çoxu bir mənbəli tipə: xəbər agentlikləri ilə əlaqələndirərək heyrətamiz bir oxşarlıq paylaşdı. Koronavirusla əlaqəli yazıların dörddə üçü (74%) xəbər təşkilatlarının veb saytlarına, yalnız 1% -i birbaşa səhiyyə və ya elm saytlarına əsaslanır. Mediyaya olan güvən də bu yazıların bəyənmə sayından irəli gəlir: xəbər saytlarına əsaslanan yazılara görə təxminən 3000 bəyənmə alır.
1-31 mart 2020 tarixlərində 350.000-dən çox feysbuk səhifəsində və qruplarında COVID-19-la bağlı 6.5 milyona yaxın İngilis dilndə statuslar yazıdığı müəyyənləşdirilib.
Mart ayının ilk həftəsində feysbukda koronavirusun yayılmas; ilə bağlı xəbərlər az idi - gündə təqribən 36.000 yazı paylaşılırdı. Mart ayının ikinci həftəsində yayımlama fəaliyyətində daha çox paylaşımlar edildi, çünki bir neçə hadisə ictimaiyyətin təhlükə barədə məlumatlılığını artırdı: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı rəsmi olaraq pandemiya elan etdi, Prezident Donald Trump Avropa ilə sərhədlərin bağlandığını elan etdi , NBA yarışları dayandırdı , və amerikalı aktyor Tom Hanks və həyat yoldaşı koronavirus testləri müsbət çıxdı. Martın 31-də koronavirusla əlaqəli 280.000 post paylaşıldı, bu ayın əvvəlindəki saydan təxminən səkkiz dəfə çoxdur. Eləcə də mart ayı ərzində, COVID-19 ilə əlaqəli postların sayı 58% artdı.
Ümumilikdə, hər bir koronavirusla əlaqəli yazının qarşılıqlı təsirinin hesablamaq görə 3000 ictimai məkanı araşdırıldı. bu 3000 ictimai məkanda, 4.860 veb saytı 93,091 yazı dərc edilmişdir. Bu ictimai məkanlar mövzularına və coğrafi oriyentasiyalarına görə araşdırıldı və tədqiqatçılar hər hansı bir saytın (məsələn, xəbər təşkilatı, dövlət qurumu və ya ictimai səhiyyə saytı) müəyyənləşdirmək üçün xüsusi nəzarət ediblər.
Bu təhlilin əsas nəticələri bunlardır:
- Feysbukda COVID-19 ilə əlaqəli yazılar geniş xəbər səhifələrində yayılıb. Bu ictimai məkanların dörddə biri (24%) şəxsi maraq və həyat tərzi mövzularına yönəldilmiş, digər 19% -i əyləncə və idman sahələrinə həsr olunmuşdur. Digər ictimai yerlər bir sıra mövzulara yönəldilib: hökumət və siyasət (11%), din (9%), iş adamları və ictimai xadimlər (8%) və ümumi xəbərlər (8%).
- Televiziya və internet saytları ən çox xəbər təşkilatlarına əsaslanır. Bu COVID-19 Feysbuk yazılarının təxminən yarısı televiziya xəbər saytları (28%) və ya yerli xəbər saytları (24%), digər yazıların 15% -i çap qəzet və jurnalların onlayn evləri ilə əlaqələndirilmişdir. Bu yazıların beşdə biri yerli mənbələrə bağlıdır: xəbər təşkilatlarına əsaslanan bu yazıların 21% -i yerli TV, radio və ya qəzet kimi yerli xəbər saytlarını paylaşdı.
- Səhiyyə saytları da daxil olmaqla tibb və elm sahələrinə əsaslanan facebook paylaşımları. Pandemiya tiblə birbaşa əlaqəli olsa da araşdırmalar onu göstərir ki, yazıların yalnız 1%-i, səhiyyə və elm sahələrinə, eləcə də Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzi ilə əsaslanır. Daha dəqiq desək, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına gündəlik olaraq paylaşımlardan təxminən 756 yazı əsaslanır.
- Feysbuk səhifələrinin az bir hissəsi ABŞ-da müəyyən bir yerli ərazidə yerləşir. Bu araşdırmaya daxil olan Facebook məkanlarının əksəriyyəti, təxminən onda biri dəqiq bir coğrafi yerə sahib deyil (79%).
Tərcümə:
Afaq Məmmədova